Petanquebal ontploft zelden: ‘Het zijn vooral de goedkopere sets’
Een Eindhovenaar raakte afgelopen weekend zwaar gewond nadat een petanquebal in een vuurkorf zo heet werd dat hij ontplofte. Over de omstandigheden is weinig bekend. Hoewel het zelden voorkomt dat een petanquebal ontploft, was het zeker niet de eerste keer.
Houd Petanque ballen weg bij vuur. De politie van Stavelot-Malmedy waarschuwt er opnieuw voor, nadat een Eindhovenaar levensgevaarlijk gewond raakte. Hij werd geraakt door een exploderende petanquebal. De politie spreekt van ‘een granaateffect’.
Wie zo’n glimmende petanquebal in handen heeft, denkt niet meteen aan het gevaar van een explosie. En toch gebeurde het begin deze eeuw in een Zwitserse supermarkt. In de loods ontplofte spontaan een pak petanqueballen voor de camping. Na onderzoek bleek dat de ballen gevuld waren met verontreinigd zand. Dit leidde tot een chemische reactie en overdruk in een van de bollen. Gelukkig bleef de schade beperkt.
Onderzoek
Uit onderzoek van het Swiss Federal Laboratories for Materials Science and Technology bleek toen dat door corrosie een overdruk in de bal kan ontstaan. Daardoor zou die kunnen ontploffen. Corrosie is een natuurlijke chemische aantasting van materialen. Die kan ontstaan door hitte maar ook door iets anders, bijvoorbeeld slijtage.
Fysieke effecten
Jan Kapel is explosievenexpert bij REASeuro in Riel. Hij weet ook dat een exploderende petanquebal een uitzondering is. “Zo’n bol bestaat uit twee verschillende soorten metaal met een lasnaad. Deze metalen zetten elk op hun eigen manier uit. Bij een open haard kunnen dan zulke sterke krachten ontstaan dat de petanquebal kan barsten”, legt hij uit. Volgens de deskundige is het uitzetten van de metalen de meest logische oorzaak van een eventuele explosie. “Je moet niet te dichtbij staan, anders kun je jezelf bezeren.”
Goedkope setjes
Martin van der Linden van JDC-Sport is al veertig jaar Nederlands importeur van Obut ballen uit Frankrijk. “Ik heb nog nooit een explosie gezien”, zegt hij. De importeur legt uit dat de Obut-ballen uit Frankrijk veel stabieler zijn en voldoen aan de wedstrijdnormen. Volgens Van der Linden laat de kwaliteit van Aziatische ballen vaak te wensen over. “Voor explosies zijn het altijd deze goedkopere sets. Slecht gelaste naden, soms gevuld met zand of vochtophoping. Bij oververhitting of overdruk vallen ze uit elkaar. Als zo’n kogel ontploft, kunnen de stukken zo’n twintig meter verder vliegen.’
Er zijn meer vreselijke incidenten met ontploffende petanqueballen. Zo stierf een 31-jarige Fransman in de Zuid-Franse gemeente Boulou vlakbij Perpignan in 2018 toen hij een stuk vlees wilde grillen. Hij zag niet dat er een set jeu-de-boulesballen in het toestel lag. Ook in het Belgische Tienen ging het al eens mis. Drie jongeren raakten daar in 2007 zwaargewond.
In het Spaanse Catalonië raakte in 2020 ook een man ernstig gewond. Een Amerikaans petanqueblog heeft het tot slot over een dodelijk ongeluk in Thailand en op online forums voor brandweerlieden worden enkele (niet dodelijke) incidenten in Nederland besproken.
Ze hebben letterlijk twintig à dertig staalsplinters uit mijn oog moeten boren
Van der Linden: ”Ik moet het afkloppen, maar een explosie is mij gelukkig nog niet overkomen. Het zal je maar gebeuren.”